Moeizame veranderingen

Hoe hard de zusters ook werkten, de zorg had lange tijd meer te maken met naastenliefde dan verpleegkunde. Er werd in het begin ook niets anders verwacht. De R.K. Kerk had in 1855 alleen gevraagd om zusters die ‘enigszins bekend waren met het oppassen van zieken’. De verandering naar professionele ziekenzorg verliep erg moeizaam. Eén injectiespuit voor een hele afdeling … zusters die het nut niet inzagen van hygiëne en sterilisatie … Het kwam de eerste driekwart eeuw allemaal voor.

Verpleegkunde als vak kwam in Europa rond 1900 voorzichtig op. Het St. Elisabeth gasthuis was inmiddels verhuisd van de IJzerstraat naar de huidige Pater Euwensweg. De kwaliteit van de verpleging liet echter veel te wensen over.  Bestuur en geneesheren stuurden in 1924 een dringend verzoek aan het Moederhuis in Breda om ‘goed onderlegde’ zusters te sturen. Ook besloot het bestuur in 1938 om lekenzusters aan te trekken.

Maar tot medio 20ste eeuw wilde het Moederhuis het liefst dat al het werk, voor zover mogelijk, alleen door religieuze zusters werd gedaan. Om het godsdienstige karakter van het gasthuis te behouden zou de congregatie genoeg zusters sturen. Ook zou er minstens één gediplomeerde verpleegzuster met iedere nieuwe lichting meekomen. Maar tegen die tijd kozen minder jonge vrouwen voor het kloosterleven. De congregatie had ze hard nodig in haar eigen ziekenhuizen.

Doordat de Curaçaose bevolking sterk gegroeid was na de komst van de Shellraffinaderij in 1915, werd de schaarste aan zusters extra acuut. Bovendien durfden meer mensen zich in het gasthuis te laten verplegen. Dat was o.a. te danken aan de nieuwe rector, pastoor Blommerde, die geliefd was onder de katholieke bevolking en enkele vooroordelen tegen het gasthuis wist weg te nemen. De vraag naar (gediplomeerde) zusters was niet meer bij te benen.

Een keerpunt was de komst in 1939 van drie gediplomeerde zusters: Maria Berghmans, Maria Rogeria en Maria Maximiliana. Zuster Berghmans begon met een training verpleegkunde voor haar religieuze medezusters en een driejarige cursus voor lekenverpleegsters. Dat was ook hard nodig, was de ervaring van zuster Rogeria. Om naalden en injectiespuiten te steriliseren, moest zij ’s avonds stiekem naar de afdeling sluipen. Het afdelingshoofd vond het namelijk allemaal flauwekul.

Uitleg:
Maria Berghmans: Zr. Berghmans wordt gezien als pionier van de opleiding tot lekenverpleegsters. Zij startte in 1941 een driejarige cursus in samenwerking met gouvernementsarts E. Van der Kuyp.

Bronnen:
C.J.H. Engels, Het Sint Elisabeth Hospitaal te Curaçao en West-Indië 1855-1972